عرفان در سوره يوسف، ص: 164

است.

وقتی كه دل با ذكر جلا بگيرد، آينه انعكاس فيوضات می شود؛ يعنی حتماً اين دل، فيوضات ويژه الهيه را منعكس می كند، چه در خواب، چه بيداری و هنگام مرگ و برزخ، البته اوج جلوه اين فيوضات در قيامت است كه همه وجود به حضرت حق وابسته و در خواست كننده از او می شوند.

قلوب، ظرف های خدا بر روی زمين

رسول خدا صلی الله عليه و آله می فرمايند:

«انّ لله تعالی فی الارض اوانی» «1» نكته جالب روايت اين است كه «لله» بر همه الفاظ روايت مقدم است، «لام» بر سر «لله» از نظر ادبی، لام ملكيت است؛ يعنی معنای ملكيت دارد. خداوند متعال در زمين ظرف هايی دارد كه ملك خاص و ويژه اوست؛ يعنی غير از ملك های ديگر است كه خودش به انسان اجازه خريد و فروش را داده است.

«لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ» «2»

______________________________
(1)- كنز العمال، المتقي الهندي: 1/ 243- 244، حديث 1225؛ «إن لله تعالی في الأرض أواني ألا وهي القلوب فأحبها إلی الله أرقها وأصفاها وأصلبها أرقها للاخوان وأصفاها من الذنوب وأصلبها» صفحه 244 (في ذات الله (الحكيم عن سهل بن سعد).»

بحار الأنوار: 67/ 60، باب 44؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عليه و آله إِنَّ لِلَّهِ آنِيَةً فِي الْأَرْضِ فَأَحَبُّهَا إِلَی اللَّهِ مَا صَفَا مِنْهَا وَ رَقَّ وَ صَلُبَ وَ هِيَ الْقُلُوبُ فَأَمَّا مَا رَقَّ مِنْهَا فَالرِّقَّةُ عَلَی الْإِخْوَانِ وَ أَمَّا مَا صَلُبَ مِنْهَا فَقَوْلُ الرَّجُلِ فِي الْحَقِّ لَايَخَافُ فِي اللَّهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ وَ أَمَّا مَا صَفَا مَا صَفَتْ مِنَ الذُّنُوبِ الْقَصْدُ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی بِالْقُلُوبِ أَبْلَغُ مِنْ إِتْعَابِ الْجَوَارِحِ بِالْأَعْمَالِ.»

(2)- نساء (4): 29؛ «اموال يكديگر را در ميان خود به باطل [و از راه حرام و نامشروع ] مخوريد، مگر آنكه تجارتی از روی خشنودی و رضايت ميان خودتان انجام گرفته باشد.»