ايمان و آثار آن، ص: 130

پيشنهاد می نمايد كه مجموعه آن برنامه ها عبارت است از به صورت خارجی درآمدن ايمان بشر به عنوان عمل صالح و شايسته در ظرف بيرون از خودش. قرآن مجيد اين بيان را به طور مفصّل دارد.

معنای ايمان

در كتاب عيون اخبار الرضا عليه السلام، صدوق رحم الله عليه از قول حضرت علی بن موسی الرضا عليه السلام نقل می كند كه حضرت فرمود: ايمان عبارت است از اعتقاد قلبی، اقرار به زبان و عمل به اعضا و جوارح. «1» اگر هر كدام از اين سه جنبه از ايمان در وجود انسان نباشد، ايمان او ايمان كاملی نيست و او از اسلام ناب فاصله دارد.

اقسام حيات

برداشت نورانی و اصيلی از زندگی مقدس امام سوم حضرت سيدالشهداء عليه السلام شده و درباره اين زندگی سرافرازانه گفته اند: «انَّ الْحَيَاهَ عَقِيدَهٌ وَ جَهَادٌ.» «2»: زندگانی امام حسين عليه السلام، سرتاسر جهاد بوده است. در تفسير اين تعبير بايد گفت، حيات بر چهار قسم است:

قسم اول آن، حيات جمادی است؛ مانند حيات سنگ ها، كوه ها، درياها، كهكشان ها، كرات آسمانی؛

قسم دومش، حيات نباتی می باشد؛ مانند حيات انواع مختلف گياهان؛

قسم سوم هم حيات حيوانی است؛ مانند حيات درندگان و چرندگان. در اين حيات، در محدوده خوردن، آشاميدن، اعمال شهوت و گذراندن عمر تا مردن، بشر با حيوانات ديگر شريك است؛

چهارمين قسم هم حيات انسانی می باشد.

اين وطن مصر و عراق و شام نيست اين وطن جايی است كان را نام نيست «3»

شيخ بهايی

______________________________
(1) پی نوشت

1. عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج 2، 124- 122، باب ما كتبه الرضا عليه السلام للمأمون فی محض الإسلام و شرائع: وَ الْإِيمَانُ هُوَ أَدَاءُ الْأَمَانَهِ وَ اجْتِنَابُ جَمِيعِ الْكَبَائِرِ وَ هُوَ مَعْرِفَهٌ بِالْقَلْبِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكَانِ ....

(2) 2. شيخ شريفی، كلمات الإمام الحسين عليه السلام، ص 10:

بعض العبارات المنسوبه للامام عليه السلام علی الرغم من اشتهارها و مضامينها الساميه، لم نجدها فی المصادر التی بحثنا فيها، من جمله ذلك: «ان الحياه عقيده و جهاد.»

(3) 3. شيخ بهايی، مثنوی نان وحلوا، فی تأويل قول النبی صلّی الله عليه و آله و سلّم.