ايمان و آثار آن، ص: 274
گرگ و ميش هم با هم دوست و خودمانی می شوند و با هم زندگی می كنند. اين قدر امنيت برقرار می شود. «1»
البته، يك بخش ديگر از اين آيات هم ده آی سور مبارك مومنون است و بخشی از آثار دينداری را هم بايد در روايات ديد. بخش عمده ای از آثار دينداری را هم بايد در اعمال دينداران ديد. مثلًا يك حالتِ ديندار، حالتِ رقت و نازك دلی است؛ به عبارت ديگر، آن ها حالتِ رحم و حالتِ محبت دارند.
ماجرای شفقت در بازار قديم تهران
در اين جا می خواهم داستانی را بگويم. البته، اين داستان مربوط به هشتاد و يا نود سال پيش است و مربوط به حالا نيست. در همين بازار تهران، واسطه هايی بودند كه جنس تاجرها را به بقال ها و عطارها می فروختند. چون بانك نبود و به تبع آن، چك و سفته هم نبود، ضامن در خريد و فروش كه من مثلًا به قيمت آن زمان هزار تومان جنس بدهم و خريدار هم پول مرا برگرداند، فقط دِين مردم بود. اگر كسی می خواهد صحت اين قصه را جويا شود، فرد می تواند آن را از پدربزرگ هايی كه هنوز زنده اند، بپرسد.
در بازار تهران ده تا مشتری درب مغازه می آمد و هر كدام به تناسب آن زمان، سه هزار تومان، دو هزار تومان، هزار تومان و پانصد تومان خريد می كرد. اول آن كسی كه پول نقد می داد، آن را می داد و می رفت، و آن كسی كه می خواست جنس را نسيه بخرد، چون نمی خواستند اسراف كنند، در تك كاغذ كوچكی، در يك قسمت از ورق كاغذی كه آن را به ده قسمت تقسيم كرده بودند، مثلًا می نوشت: من به ميرزا محمد تقی سه هزار تومان اين جنس ها را فروختم كه قرار است يك ماه ديگر پول آن را بياورد و به من بدهد، و به خريدار می گفت، آن نوشته را امضا كند و او هم آن را امضا می كرد. يك ماه ديگر هم آن پول را می آورد و می داد و می گفت، آن كاغذ را بمن بده. آن ها خيلی قوی تر از بانك عمل می كردند؛ چون الان كسی دويست ميليون تومان جنس می خرد و برای آن، ده تا چك می دهد، و بعد، هم چك اول بر می گردد، و هم نه تای ديگر آن ها. دولت هم واقعاً می گويد، بودجه
______________________________ (1) 6. الدر المنثور فی تفسير المأثور، ج 3، ص 231. متن روايت چنين است: و أخرج سعيد بن منصور و ابن المنذر و البيهقی فی سننه عن جابر رضی الله عنه فی قوله: «لِيُظْهِرَهُ عَلَی الدِّينِ كُلِّهِ» قال: «لا يكون ذلك حتی لا يبقی يهودی و لا نصرانی صاحب مله الا الإسلام حتی تأمن الشاه الذئب و البقره الأسد و الإنسان الحيه و حتی لا تقرض فأره جرابا و حتی توضع الجزيه و يكسر الصليب و يقتل الخنزير و ذلك إذا نزل عيسی بن مريم عليه السلام.»
