ايمان و آثار آن، ص: 162
نُه بر نام حيات اسلامی در قرآن (1)
دو برنامه مورد بحث است كه هر كدام از آن برنامه ها عميق و قابل توجّه اند. برنامه اول، برنامه ای است كه زيربنای زندگی مردم مغرب زمين را تشكيل می دهد، و برنامه دوم، برنامه ای می باشد كه زيربنای حيات اسلامی را تشكيل می دهد.
برای شناخت هر يك از اين برنامه ها، به شناخت زيربنای اين برنامه ها می پردازيم. ما زيربنای زندگی مغرب زمين را در چهار برنامه دانسته و زيربنای حيات اسلامی را هم در نُه برنامه می دانيم. امّا به عنوان مقدّمه، بايد گفت: وجه اشتراك بين زيربنای زندگی غرب و زيربنای حيات اسلامی، مسأل اعتقاد به مذهب و در رأس آن، مسأل اعتقاد به خدا است، و در هر دوی اين زيربناها، از اين اعتقاد بهره برداری شده است، با اين فرق كه در زيربنای حيات غرب، از آن بهره برداری غلطی شده، و در زيربنای حيات اسلامی، از آن بهره برداری صحيحی شده است. از آن جا كه اگر از مسأل عقيده و شور و حرارت درونی مردم بهره برداری غلط شود، مسير زندگی انسان فوق العاده انحراف پيدا می كند، و در اين منحنی انحراف، بشر دچار انواع بدبختی ها، پليدی ها، آلودگی های درونی و بيرونی می شود، در حالی كه او از تمدّن به معنايی كه امروز می گويند، جدا نيست و فردی متمدن ناميده می شود، با اين كه زندگی او زندگی ای جاهلی است، در عين حالی كه او از تمام وسايل مادی هم در حدّ اعلای درجه برخودار است. البته، وقتی می گوييم: زندگی جاهلی، معنايش اين نيست كه عقل انسان در تمام جوانب حيات تعطيل شده باشد؛ بلكه منظور ما از حيات جاهلی، خط سيری است كه بشر در آن، عقل را از نظر تكاپو در
