ايمان و آثار آن، ص: 333
علما او يك استاد شناخته می شد و شاگردانی مثل ملاصدرای شيرازی پرورش داد كه ارزش كمی برای يك استاد نيست.
اين ميرداماد، اين ديندار كه دغدغ مردم را داشت، از خانه كه بيرون می آمد، قبل از اين كه به حوز درس برود، يك ربع و يا بيست دقيقه ای می آمد، در يك قهوه خانه می نشست. حالا اين هايی كه توی قهوه خانه بودند، جماعت كفترباز، قمارباز، لات، چاقوكش و عربده كش بودند؛ او فقط برای هدايت كردن آن ها، مدتی می آمد، با اين هايی كه سر چهارراه ها و سر كوچه ها می ايستاندند، اختلاط می كرد،. گزارش اين اختلاط با مردم، آن هم در قهوه خانه و كنار لات ها و چاقوكش ها، به شاه عباس رسيد. روزی كه در دربار شاه عباس جلسه ای علمی بود، شاه عباس با يك دنيا احترام، رو به به ميرداماد كرد و گفت: آقای بزرگ! عالم كم نظير زمان دولت من! شنيدم يكی از علمای بزرگ كشور من رعايت حدود عالِم بودن را نمی كند. ميرداماد گفت: مگر او چكار می كند؟ شاه گفت: به من گفتند او به قهوه خانه می رود و با لات ها و جوان ها و با مردم كوچه بازارا اختلاط می كند. ميرداماد گفت: اتفاقاً من هم هر روز در اين مناطق هستم و عالمی را كه شما می گوييد، من نديدم؛ يعنی شاه! مگر ما عالم شديم كه برويم خود را پنهان بكنيم، و بعد مردم نوبت بگيرند و با كمال تواضع پيش ما بيايند. مگر ما عالم شديم كه ويترين نشين بشويم. خدا اين علم را به ما داده كه به مردم انتقال بدهيم؛ اين علم را به ما داده كه مردم را هدايت كنيم. اين دينداری است.
ترس حضرت علی عليه السلام از مُثل شدن ابن ملجم
حضرت فرمود: حسن جان! حسين جان! من نگرانم كه وقتی ابن ملجم را با يك ضربت بكشيد، مردم عصبانی شمشير، خنجر، چاقو و چوب بردارند و بر سر جنازه بريزند، لبش را ببرند؛ دماغش را ببرند؛ زبانش را ببرند؛ گوشش را ببرند؛ چشمش را در بياورند. حسن جان! حسين جان! من از جدتان پيغمبر، خودم شنيدم كه تكه و پاره كردن بدن ميت، هر چند سگ هار باشد، در دين جايز نيست. تا ابن ملجم مرد، او را دفن كنيد. اين ديندار است. «1»
______________________________ (1) 10. نهج البلاغ صبحی صالح، ص 422- 421، كلام 47 من وصيه له عليه السلام للحسن و الحسين عليهماالسلام لما ضربه ابن ملجم لعنه الله. متن روايت چنين است:
... ثُمَّ قَالَ: يَا بَنِی عَبْدِ الْمُطَّلِبِ! لَا أُلْفِيَنَّكُمْ تَخُوضُونَ دِمَاءَ الْمُسْلِمِينَ خَوْضاً تَقُولُونَ قُتِلَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ أَلَا لَا تَقْتُلُنَّ بِی إِلَّا قَاتِلِی. انْظُرُوا إِذَا أَنَا مِتُّ مِنْ ضَرْبَتِهِ هَذِهِ فَاضْرِبُوهُ ضَرْبَهً بِضَرْبَهٍ وَ لَا تُمَثِّلُوا بِالرَّجُلِ فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله عليه و آله و سلم يَقُولُ إِيَّاكُمْ وَ الْمُثْلَهَ وَ لَوْ بِالْكَلْبِ الْعَقُورِ.
