ايمان و آثار آن، ص: 122
انسانی بود؛ او می دانست كه بنی آدم، از اولادش گرفته تا آخرين فردی كه در آب و خاكش، يا در حريم انسانيتش، تا قيامت می خواهد زندگی كند، سه نفقه احتياج دارد: نفق جسمی، نفق عقلی، و نفق روحی. او در مدت عمرش با هر انسانی كه برخورد كرد، اين برنامه را پياده كرد؛ يعنی در حدّ استعداد و امكان وجودی و جان او، از جسم و عقلش رفع نقص احتياج كرد. او منبع پرفيضی بود كه به هر سه معنا متوجّه بود و برای جوابگويی به احتياجات جسمی، عقلی و روحی بشر، برنامه های شايسته ای از كارگاه هستی اش تراوش می كرد. او مردی است هميشگی؛ يعنی با همان شدتی كه در زمان حياتش، برای رفع نقايص مادی، عقلی و روحی در جوشش و كوشش بود، الان هم، همان جوشش و كوشش علی بر روی خط اسلام و قرآن در حال حركت است، به قول جلال الدين:
رگ رگ است اين آب شيرين وآب شور در خلايق می رود تا نفخ صور «1»
البته، ما با آب شيرينش كار داريم. ما انسان ها بايد خود را از اين سرچشمه سيراب كنيم.
فاصله گرفتن انسان از اوليای الهی
هر مقدار، فاصل خانواده ها و جوامع انسانی از اوليای الهی و مردان پاك راه حق زياد شود، حكومت بيچارگی و ذلت بر آن ها زياد می شود، و هر مقداری كه انسان به مخلصين پيشگا حضرت ربوبی نزديك گردد، شيطان و عوامل شيطانی از او دور می شوند.
بعد از اين كه خداوند شيطان را از جايگاهی كه داشت، راند و او را مورد لعنت خود قرار داد، او از خداوند خواست كه تا روز رستاخيز به او مهلت بدهد و خداوند نيز اين مهلت را به او داد. آن جا شيطان بنی آدم را به دو قسمت تقسيم كرد؛ نسبت به عمومشان گفت:
«2»
به عزتت سوگند، هم آنان را گمراه می كنم
و عده ای را استثنا كرد و نسبت به آن ها گفت:
«3»
مگر بندگان خالص شده ات را.
؛ يعنی نسبت به اين عده، من اصلًا دسترسی ندارم؛ نه اين كه من دلم نمی خواهد آن ها را گمراه كنم؛ بلكه نمی توانم
______________________________ (1) 4. مثنوی معنوی، حكايت پادشاه جهود ديگر كه در هلاك دين عيسی سعی نمود با اين مطلع:
يك شه ديگر از نسل جهود
در هلاك قوم عيسی رو نمود
(2) 5. ص: 82.
(3) 6. ص: 83.
