ايمان و آثار آن، ص: 225

كرديد، اما مشتری می خواهد آن را پس بدهد، با كمال شوق آن را پس بگيريد و پولش را به او برگردانيد. برای اين كه در قيامت، خداوند لغزش او را می آمرزد. «1»

اميرمؤمنان عليه السلام، اسو مهربانی و عطوفت

هر چند دلم نمی خواهد شنيده ها را دوباره تكرار كنم، ولی از طرفی هم دلم نمی خواهد برخی از دوستان به ويژه جوانان، و بعضی از رفقايی كه اولين بار است، در اين مجالس شركت می كنند، از بعضی از نعمت های روحانی محروم بمانند. برای اين كه ممكن است مطلبی را كه ده بار گفته شده باشد، ولی باز هم عده ای باشند كه آن ها را اصلًا نشنيده اند. من برای آن ها اين شنيده ها را تكرار می كنم و می گويم: چقدر مؤمن بايد مهربان باشد.

اميرمؤمنان عليه السلام سلطان مملكت و رئيس كشور بود و چند ميليون جمعيت زير دستش بود. او كه فرماند سپاه بود، داشت از محلی عبور می كرد، ديد دختر خانمی نشسته و گريه می كند. حضرت جلو آمد و به او سلام كرد و گفت: خواهر! چرا گريه می كنی؟ دختر گفت: خرما خريده ام، و خانمم آن را نپسنديده، برگشتم، آن را برگردانم، فروشنده قبول نمی كند، و الان نمی دانم چه كنم؛ چون خانمم گفته: بايد بروی و خرما را پس بدهی، و فروشنده هم می گويد: من آن را پس نمی گيرم. اين وسط، مانده ام چه كنم؟ حضرت فرمود: بيا به آن جا كه خرما را خريده ای، برويم. دختر گفت: از بازار از مغاز فلانی. حضرت وارد آن مغازه شد و به فروشنده سلام كرد و پرسيد: حالتان خوب است؟ فروشنده گفت: خدا را شكر. حضرت پرسيد: اين خانم از شما خرما خريده؟ فروشنده گفت: بله. حضرت گفت: مثل اين كه صاحب كار اين خانم آن خرما را نپسنديده، ممكن است آن را پس بگيريد؟ فروشنده گفت: به شما ربطی ندارد، و اصلًا شما چكاره ايد؟ چون اين فروشنده علی عليه السلام را نمی شناخت، و اگر هم او را می شناخت و می گفت: چشم، اين فروشنده آدم نبود. او الان كه علی عليه السلام را نمی شناسد، بايد بگويد، چشم، تا آدم باشد، و الا من درب مغازه ای بيايم و چون چند شب قبل با مغازه دار آشنا شده ام، مهم نيست كه برای هم خم و راست شويم؛ بلكه خم و راست شدن برای هر انسانی مهم است، و الا اگر شخصی درب مغازه بيايد كه دو تا ستاره هم روی

______________________________
(1) 6. اين روايت در تذكره الفقهاء (طالحديثه)، ج 12، ص 117 به نقل از شرح السنه، بغوی، ج 5، ص 120، حديث 2117- العيز شرح الوجيز، ج 4، ص 280، چنين آمده است: قال رسول اللَّه صلّی اللَّه عليه و آله: «من أقال أخاه المسلم صفقه يكرهها أقاله اللَّه عثرته يوم القيامه.»