ايمان و آثار آن، ص: 22
الهی را رعايت نكرده است. او به هنگام خريد با هر دروغی كه شده جنس را ارزان تر خريده، و هنگام فروش هم چنين كرده؛ يا جنس را به قيمت خيلی بالايی فروخته؛ يا از آن كم گذاشته؛ يا آن را با جنس نامرغوب مخلوط نموده است تا حداكثر سود را به دست آورد. بعد هم اين درآمدی را كه اين گونه به دست آورده، با دادن قرض ربويی تلاش كرده اين پولی را كه به دست آورده، چندين برابر هم كند.
هر چند چنين كسی از نظر اقتصاد جهانی فرد موفقی ارزيابی می شود، ولی ما كاری به دنيا و اقتصاد جهان نداريم، همان طور كه اقتصاد جهان هم اين سخنی را كه ما می خواهيم بگوييم، زياد قبول ندارد؛ امّا اين سخن ما، ارزيابی خدا در قرآن، و ارزيابی رهبر عاليقدر اسلام در فرهنگ اسلام است. خداوند متعال برای قواعد اقتصادی دنيای زمان شما به اندازه يك جو ارزش قايل نيست؛ چون همه قواعد اقتصادی جهان، ساخته استثمارگران، استعمارگران و متجاوزان است و عدل در آن ديده نمی شود، ولی در ارزيابی الهی، نه تنها چنين انسانی در اين تجارت دنيوی سود نكرده است: «1»، بلكه همان گونه كه خدای متعال فرموده: «2»، اين انسان با گرفتن ربا، جنگنده با خدا و پيغمبر شده است؛ چرا كه او در درآمد به قانون و فرمان خدا توجّه نكرده و چهره اش در اين دنيا، چهره جنگ با خدا و جنگ با پيغمبر خدا شده است. در ذيل اين آيات، سنی و شيعه نقل می كنند، پيامبر عالی قدر اسلام صلی الله عليه وآله به اميرمؤمنان عليه السلام می فرمايد: علی جان! به دست آوردن يك درهم از ربا، برابر با هفتاد مرتبه زنای با محرم در وسط خانه كعبه است. «3»
از آنچه گفته شد، می خواهم اين نتيجه را بگيرم كه افراد برای به دست آوردن پول، دو دسته هستند؛ بعضی با تكيه به حريم الهی و فرهنگ خدا، پولی به دست می آورند و بعضی ديگر، با تكيه بر فرهنگ مادی، مال دنيا را به دست می آورند. در ارزيابی صاحبِ عالم، يكی مجاهد فی سبيل الله است و يكی ديگر، در صفّ مقابله با
______________________________ (1) 20. بقره: 16: پس تجارتشان سود نكرد
(2) 21. بقره 279: و اگر چنين نكرديد [و به رباخواری اصرار ورزيديد] به جنگی بزرگ از سوی خدا و رسولش [بر ضد خود] يقين كنيد.
(3) 22. شيخ صدوق، خصال، ج 2، ص 583. متن عربی روايت جنين است:
يا عَلِیُّ! الرِّبَا سَبْعُونَ جُزْءاً فَأَيْسَرُهَا مِثْلُ أَنْ يَنْكِحَ الرَّجُلُ أُمَّهُ فِی بَيْتِ اللَّهِ الْحَرَامِ. يَا عَلِیُّ! دِرْهَمُ رِبًا أَعْظَمُ مِنْ سَبْعِينَ زَنْيَهً كُلُّهَا بِذَاتِ مَحْرَمٍ فِی بَيْتِ اللَّهِ الْحَرَام.
